Deze vraag dringt zich aan mij op nadat ik een ochtend meeloop met een senior organisatieadviseur van Twijnstra Gudde terwijl zij samen met haar collega verschillende teamleden van een organisatie voor Waterbeheer begeleidt in een aanbestedingstraject. Ik zie een zelfverzekerde vrouw die, zelfs wanneer zij niet in de ruimte aanwezig is, het proces vlekkeloos weet te sturen en met gemak invloed en gezag afdwingt door haar deskundigheid. Iedereen lijkt te gedijen in dit verhaal, maar zij wil dit dus anders….

Het begint allemaal met een vraag(stuk) waar ze al een tijd op kauwt maar niet echt verder mee komt. Ze weet waar ze naar toe wil en ook wat ze moet doen om daar te komen (uit de adviseursrol stappen en schakelen naar het begeleiden van processen), maar er is een harde lijn tussen wat je hoofd je vertelt en hoe je ook daadwerkelijk kunt ontsnappen uit je dagelijkse vorm, je patroon van handelen. Dus kijken we samen naar wat haar vastzet in haar huidige rol als adviseur. We onderzoeken – bewust – op een andere, theatrale en zintuiglijke manier hoe de ruimte weer in beeld komt. Omdat deze manier van reflectie andere kennis, ingangen en mogelijkheden oplevert.

Doordat je uit je vaste context wordt gehaald ontdek je dat wat er in je hoofd gebeurt fantasie is en dat je lichamelijke ervaring van een heel andere orde is.

En dus kijk ik uren naar wat haar lichaam mij vertelt, wanneer ze ontspannen is, zich verveelt, het even niet weet, of gewoon doet waar ze heel goed in is, advies geven. En naar de interactie met de anderen. Hoe zij daarop reageren, wie welke ruimte inneemt en waar dat inhoudelijk toe leidt. Wat er gebeurt als zij haar gewicht in de schaal legt en wanneer zij dat bewust niet doet. Zo leer ik haar en haar vraagstuk beter kennen. Ervaar ik haar bewegingsruimte. Check ik na afloop wat ik gezien en ervaren heb en ontstaan er nieuwe vragen waar ik mee aan het werk ga.

Mijn antwoord komt in de vorm van een ervaring: een boekje dat benoemt, bevraagt, uitdaagt tot betasten, voelen, ruiken, luisteren, denken en bestendigen. En een tafel vol met theatrale en zintuiglijke hulpstukken om deze reis samen te kunnen maken. Van oefening naar belevenis en gebeurtenis. Wat begint met het ervaren van haar eigen comfortzone schuift langzaam op. Een stap verder zal ze de veiligheid, controle en voorspelbaarheid loslaten en blind dwalen in een nieuw gebied, om ontdekkingen te doen zonder dat de uitkomst daarvan vast staat. Verwarring leidt tot een grote mate van openheid waardoor er belangrijke dingen in je denken kunnen verschuiven en nieuwe inzichten en hersenpaadjes tevoorschijn komen. Er worden letterlijk zaadjes geplant om ruimte te maken en die te veroveren. Om aan te sluiten bij wie je bent. Eerder heeft ze aangegeven van welk voedsel ze houdt en waarom, wat ze absoluut niet lust en wat voor associaties ze daarbij heeft, waar ze bang voor is (in texturen), welke geuren haar activeren en waar ze rustig van word. En zo ontstaat er een ander beeld, een verhaal in wording met nieuwe aanknopingspunten om mee verder te gaan.

Na afloop vertelt ze me dat ze zich aanvankelijk wat onwennig voelde. De aanraking met het rauwe vlees (van de gepofte paprika) dat nat, koud, plakkerig, klef en glibberig was zorgde voor een kentering en kalmeerde haar, waardoor ze zich openstelde voor de ervaring. De heftigheid van er niet omheen kunnen hielp met het uitschakelen van haar hoofd. Net zoals de blinddoek die een deel van dit proces begeleidde de controlepoort dicht deed, waardoor ze wel moest vertrouwen op haar andere zintuigen.

Verwarring komt ook voort uit het gezamenlijke deel van het onderzoek waarin we met elkaar nadenken, onderzoeken, proberen, ervaren en duiden. Elke stap die zij doet doe ik (in gedachten) met haar mee en sta ik naast haar. Dit vraagt ook van mij een grote openheid in kijken, naar haar, me kwetsbaar opstellen in wat er gebeurt en vooral vooraf niets proberen in te vullen of te verwachten. We laten ons allebei echt zien en dat is intiem en behoorlijk spannend.

Een maand later vraag ik haar hoe ze erop terug kijkt: “Je moet het gewoon gaan doen. Het kan niet zonder pijn of ongemak. De vorm is de reis. Doordat je uit je vaste context wordt gehaald ontdek je dat wat er in je hoofd gebeurt fantasie is en dat je lichamelijke ervaring van een heel andere orde is. Het is energierijk en risicovol tegelijk. Rafelig. Een zoektocht waarin je ook hulp van anderen nodig hebt.”

foto’s: Sandra Schouten